Moeite met lezen? Zo kan het ook!

Wist je dat de Taalkrant ook beschikbaar is in braille en als luisterversie?

Speciaal voor iedereen die moeite heeft met lezen door dyslexie, een visuele of een fysieke beperking. Zo kan iedereen meedoen met de Week van het Nederlands!

Luisterpuntbibliotheek in Vlaanderen en Bibliotheekservice Passend Lezen in Nederland maakten de braillekrant en de luisterversie, ingesproken door onze ambassadeurs Esohe Weyden en Pete Wu. Deze bibliotheken zetten zich dagelijks in om lectuur voor mensen met een leesbeperking toegankelijk te maken in verschillende leesvormen.

Beluister de Taalkrant

Opdrachten

Meedoen kan op twee manieren:

Deel je bijdrage op je eigen sociale media
(Instagram, TikTok en/of Facebook) met #WvhN2023
en tag @weekvanhetnederlands.

of

Mail je antwoord naar weekvanhetnederlands@deburen.eu.

Vermeld bij je inzending duidelijk om welke opdracht het gaat.

De inzender met het leukste, origineelste of mooiste antwoord wordt uitgeroepen tot taalkunstenaar van de dag. Niet alleen win je een boekenpakket, je inzending wordt ook gepubliceerd op onze socialemediakanalen en onze website. Elke dag om 19.00 uur maken wij de winnaar bekend via Instagram en Facebook.

Dit jaar is er zelfs nog een negende prijs te winnen: op het einde van deze Taalkrant vind je een puzzel die je alleen, maar ook samen met de hele klas kan oplossen.

Soms wil je het uitschreeuwen. Van geluk, van woede, misschien wel van onmacht of verliefdheid. Wat is er heerlijker dan op zo’n moment meezingen met dat ene nummer dat je emoties perfect vertolkt?

Op welk nummer kan jij he-le-maal losgaan? Herschrijf (een deel van) de tekst, maar in de tegenovergestelde emotie. Het oorspronkelijke nummer hoeft niet Nederlandstalig te zijn, jouw refrein wel. En als je het goed doet, past de tekst nog op de muziek ook! We doen het voor. Kan jij raden op welk nummer deze vertaling geïnspireerd is?

Nee, echt, wat jij me ook zegt
Ik heb enkel nog een hart van steen
Nooit meer, het deed te veel zeer
Jij hebt het zo verknald
Je bent enkel een blok aan m’n been

Let op: Laat ons bij je inzending wel even weten wat het oorspronkelijke nummer was!

Ik vindt.
Het meisje die daar loopt.
Me moeder.

Irriteer jij je vreselijk aan dit soort taalfouten? Of wordt je juist wanhopig van taalregels?

Taalfouten maken overkomt de beste. Zelfs bedrijven maken weleens een gênante fout. Zo maakte Santa Maria eens een reclameposter om tortilla’s aan te prijzen met de tekst ‘Veras met Tex Mex’. De Mediamarkt schreef in een folder: ‘Goedkoper als op de vrijmarkt!’

Maak een reclameposter voor een zelfbedacht product of bedrijf. Een kledingmerk bijvoorbeeld, of een lekker drankje. Bedenk een slogan, maak duidelijk wat het is, en gebruik kleur, afbeeldingen, tekeningen of mooie letters om het zo enthousiast mogelijk te verkopen. Je mag online zoeken naar inspiratie.

We hebben één belangrijke regel: er moeten zo veel mogelijk en zo origineel mogelijke taalfouten in staan!

De minst voorkomende letter in de Nederlandse taal is de q. Weet jij wat de méést voorkomende letter is?

In het boek Les revenentes van de Franse schrijver Georges Perec, vertaald als De wedergekeerden, komt enkel deze klinker voor (je kan het misschien al raden aan de titel).

In het boek La Disparition ook van Perec, komt deze letter juist geen enkele keer voor: hij is vermist. Vertaler Guido van de Wiel deed acht jaar over de vertaling naar het Nederlands, met de titel ’t Manco. Ook daarin komt deze letter geen enkele keer voor. Dat levert zulke zinnen op:

In dit stuk komt ’n volk massaal, anarchistisch in opstand, juist omdat dit volk d’r van uit gaat dat d’r wat kapitaals kwijt is. D’r ontstaan pogroms, razzia’s, d’r volgt onthoofding van topfunctionaris na topfunctionaris. Bars, bistro’s gaan dicht. Dat machtsvacuüm dat ontstaat lijkt onoplosbaar. Auto’s gaan in brand op. Chaos alom.

Schrijf zelf ook een tekst waarin je deze letter geen enkele keer gebruikt. Geen paniek, je hoeft geen hele roman te schrijven! Maak een zoekertje: een korte advertentie of berichtje over de vermiste letter, waarin je vertelt waarom je hem zo vreselijk mist en nodig hebt.

Een extreem pluizige kitten, je favoriete knuffel... Het Tagalog, een taal gesproken in de Filipijnen, heeft een speciaal woord voor dingen die overweldigend schattig zijn. Zó schattig dat je het bijna niet aankan en erin wil knijpen: gigil.

Wat vind jij het allerschattigste wat er bestaat? Schrijf een zeer kort horrorverhaal waarin je dat schattige ding, mens of dier vreselijk eng maakt. Misschien heeft het ogen die je opeten of ligt het onder je bed zonder dat je het doorhebt – laat je fantasie de vrije loop!

De eerste letters van elke zin vormen samen het woord waar jouw verhaal over gaat. Heet jouw extreem lieve puppy bijvoorbeeld Woefie, dan telt jouw horrorverhaal zes zinnen, die beginnen met W O E F I en E.

Cozy, pleasant, fun? Het woord ‘gezellig’ gebruiken we in het Nederlands om een situatie aan te duiden die knus en aangenaam is. Maar het is lastig om het woord echt goed naar het Engels of andere talen te vertalen. Geen enkel woord omvat de gezelligheid van gezellig zó goed als het woord gezellig.

Noem een ander onvertaalbaar woord dat met emoties te maken heeft. Jongerentaal, dialect of een woord uit een andere taal mag ook. Leg zo goed mogelijk en met een voorbeeld uit wat het woord betekent.

Voor bonuspunten: bedenk zelf een woord voor een emotie die je soms voelt, maar waar nog geen Nederlands woord voor bestaat. Leg uit wat het woord betekent.

Die ene zin van dat liedje die je onthoudt, die ene dialoog uit een film die maar blijft hangen, die ene regel uit een boek: soms slagen anderen er beter in dan wijzelf om de emoties die we voelen te vertolken.

Kies een film, boek, liedje of andere tekst uit die indruk op jou heeft gemaakt en verzamel er zinnen en woorden uit die je mooi vindt. Gooi ze door elkaar, knip ze op en vorm er in een collage een eigen gedicht mee dat je gevoel perfect weet te vertolken.

Een chatbot voor artificiële intelligentie als ChatGPT kan heel veel, maar emoties heeft hij niet. We vroegen de chatbot om een kort tekstje te schrijven over de herfst:

De herfst is aangebroken, met zijn kenmerkende veranderingen in de natuur. Bladeren verkleuren en vallen van de bomen, waardoor een kleurrijk tapijt ontstaat. De temperatuur begint te dalen en mensen trekken warmere kleding aan. Er is een gevoel van verandering en voorbereiding op de komende winter. Boeren oogsten hun gewassen en winkels vullen zich met pompoenen en herfstdecoraties. Het is een seizoen van overgang, waarin de natuur zich aanpast aan de naderende kou.

Hoe zou jij de herfst beschrijven? Wat zie je om je heen, wat ruik en voel je? Welke emoties roept dit jaargetijde bij je op? Schrijf een tekst die ongeveer even lang is als die van ChatGPT, maar maak de tekst zo emotioneel mogelijk.

Voor elke emotie bestaat wel een emoji. Zoek in je telefoon op wat de emoji’s zijn die je het vaakst gebruikt. Gebruik je ze vooral om liefde te versturen, om te lachen om andermans grapjes of ook weleens om je verontwaardiging uit te drukken?

Zoek vijf emoji’s op die voor jou passen bij de emotie ‘verontwaardiging’. Maak een verhaal van vijf zinnen over iets waar jij vreselijk verontwaardigd over bent en verwerk de vijf emoji’s erin.

Tijdens de Week van het Nederlands vinden tientallen activiteiten plaats die een ode brengen aan de Nederlandse taal: van Groningen tot Brugge en van Frankrijk tot India, van podcast tot onlinedebat tot estafette. We lichten er alvast acht uit die een plekje in de agenda verdienen!

Bekijk de acht activiteiten

Bekijk de volledige agenda